Cytat:Później mówiono, że człowiek ten nadszedł od północy od bramy Suwaka Błyskawicznego. Szedł pieszo, a objuczonego muła prowadził za uzdę. Było późne popołudnie i kramy powroźników i rymarzy były już zamknięte, a uliczka pusta. Było ciepło, a człowiek ten miał na sobie czarny płaszcz narzucony na ramiona. Zwracał uwagę.
Zatrzymał się przed gospodą "Stary Manzikert", postał chwilę, posłuchał gwaru głosów. Gospoda, jak zwykle o tej porze, była pełna ludzi. Nieznajomy nie wszedł do "Starego Manzikertu". Pociągnął konia dalej, w dół uliczki. Tam była druga karczma, mniejsza, nazywała się - "Pod Krewetką". Tu było pusto. Karczma nie miała najlepszej sławy.
Karczmarz uniósł głowę znad beczki kiszonych ogórków i zmierzył gościa wzrokiem. Obcy, ciągle w płaszczu, stał przed szynkwasem sztywno, nieruchomo, milczał.
- Co podać?
- Mleka - rzekł nieznajomy. Głos miał nieprzyjemny. Karczmarz wytarł ręce o płócienny fartuch i napełnił gliniany kufel. Kufel był wyszczerbiony.
Nieznajomy nie był stary, ale włosy miał prawie zupełnie białe. Pod płaszczem nosił wytarty skórzany kubrak, sznurowany pod szyją i na ramionach.
Kiedy ściągnął swój płaszcz, wszyscy zauważyli, że na pasie za plecami miał dwa karabiny.
Nie było w tym nic dziwnego, ostatnimi czasy prawie wszyscy chodzili z bronią, ale nikt nie nosił karabinów na plecach niby łuku czy kołczana. Nieznajomy nie usiadł za stołem, pomiędzy nielicznymi gośćmi, stał dalej przy szynkwasie, godząc w karczmarza przenikliwymi oczami. Pociągnął z kufla.
- Izby na nocleg szukam.
- Nie ma - burknął karczmarz, patrząc na buty gościa, zakurzone i brudne.
- W "Starym Manzikercie" pytajcie.
- Tu bym wolał.
- Nie ma - karczmarz rozpoznał wreszcie akcent nieznajomego. To był Ukrainiec.
- Zapłacę - rzekł obcy cicho, jak gdyby niepewnie. Wtedy właśnie zaczęła się ta cała paskudna historia. Ciapaty drągal, który od chwili wejścia obcego nie spuszczał z niego ponurego wzroku, wstał i podszedł do szynkwasu. Dwójka jego towarzyszy stanęła z tyłu, nie dalej niż dwa kroki.
- Nie ma miejsca, hultaju, kozacki włóczęgo - charknął ospowaty, stając tuż obok nieznajomego. - Nie trzeba nam takich jak ty tu, w Porcie. To porządne
IMPERIUM!
Nieznajomy wziął swój kufel i odsunął się. Spojrzał na karczmarza, ale ten unikał jego wzroku. Ani mu było w głowie bronić Ukrańca. W końcu, kto lubił Ukrów?
- Każdy Ukr to złodziej - ciągnął ospowaty, zionąc piwem, czosnkiem i złością. - Słyszysz, co mówię, pokrzywniku?
- Nie słyszy. Łajno ma w uszach - rzekł jeden z tych z tyłu, a drugi zarechotał.
- Płać i wynoś się! - wrzasnął dziobaty. Nieznajomy dopiero teraz spojrzał na niego.
- Mleko skończę.
- Pomożemy ci - syknął drągal. Wytrącił Kozakowi kufel z ręki i jednocześnie chwytając go za ramię, wpił palce w rzemień przecinający skosem pierś obcego. Jeden z tych z tyłu wzniósł pięść do uderzenia. Obcy zwinął się w miejscu, wytrącając ospowatego z równowagi. Wyciągnął pistolet z kieszeni i błysnął krótko w świetle kaganków. Zakotłowało się. Krzyk. Ktoś z pozostałych gości runął ku wyjściu. Z trzaskiem upadło krzesło, głucho mlasnęły o podłogę gliniane naczynia.
Karczmarz - usta mu dygotały - patrzył na odstrzelony mózg ospowatego, który wczepiwszy palce w brzeg szynkwasu, osuwał się, niknął z oczu, jak gdyby
tonął. Tamci dwaj leżeli na podłodze. Jeden nieruchomo, drugi wił się i drgał w rosnącej szybko ciemnej kałuży. W powietrzu wibrował, świdrując uszy, cienki, histeryczny krzyk kobiety. Karczmarz zatrząsł się, zaczerpnął tchu i zaczął wymiotować.
Nieznajomy cofnął się pod ścianę. Skurczony, spięty, czujny. Pistolet trzymał oburącz, wodząc końcem lufy w powietrzu. Nikt się nie ruszał. Zgroza, jak zimne błoto, oblepiła twarze, skrępowała członki, zatkała gardła; Strażnicy wpadli do karczmy z hukiem i szczękiem, we trzech. Musieli być w pobliżu. Okręcone rzemieniami pałki mieli w pogotowiu, ale na widok trupów natychmiast dobyli rewolwerów. Kozak przylgnął plecami do ściany, lewą ręką wyciągnął zapasowy magazynek z cholewy.
- Rzuć to! - wrzasnął jeden ze strażników rozdygotanym głosem. - Rzuć to, zbóju! Pójdziesz z nami!
Drugi strażnik kopnął stół, nie pozwalający mu obejść Riva z boku.
- Leć po ludzi, Treska! - krzyknął do trzeciego, trzymającego się bliżej drzwi.
- Nie trzeba - rzekł nieznajomy, opuszczając pistolet - Sam pójdę.
- Pójdziesz, psie nasienie, ale na powrozie! - rozdarł się ten rozdygotany. - Rzuć pistolet, bo ci łeb rozwalę!
Riv wyprostował się. Szybko chwycił kolbę pod lewą pachę, a prawą, wyciągnął zza pazuchy granat obronny, wyciągnął go w stronę strażników i wyciągnął zawleczkę, przytrzymując tylko kciukiem by nie wybuchł.
Strażnicy momentalnie cofnęli się, instynktownie zasłaniając twarze przedramionami.
Któryś z gości zerwał się, inny znowu pomknął ku drzwiom. Kobieta znów zakrzyczała, dziko, przeraźliwie.
- Sam pójdę - powtórzył nieznajomy dźwięcznym, metalicznym głosem. - A wy trzej przodem. Prowadźcie do grododzierżcy. Drogi nie znam.
- Tak, panie - wymamrotał strażnik, opuszczając głowę. Ruszył ku wyjściu, oglądając się niepewnie. Dwaj pozostali wyszli za nim, tyłem, pospiesznie.
Nieznajomy poszedł w ślad, chowając pistolet i magazynek do kieszeni, ale wciąż trzymając granat. Gdy wymijali stoły, goście chowali się pod nimi, jakby to mogło coś pomóc na tego chorego pojeba.